Türk Anayasa Hukuku Özet

TÜRK ANAYASA HUKUKU ( 1.ÜNİTE )

Padişahın iktidarını sınırlama anlamında ilk anayasal belgeler; * 1808 sened-i ittifak * Tanzimat ve ıslahat fermanları * 1876 kanun-i esasi

İlk anayasal nitelikte olan belge : Tanzimat fermanı

TANZİMAT FERMANININ TANIDIĞI HAKLAR

1.mali güce göre vergi ilkesi

2.devlet harcamalrının kanuniliği ilkesi

3.ırz ve namuz dokunulmazlığı

4.yargılama hakkı ve yargının aleniliği

5.asker almada adalet

6.can ve mal güvenliği

7.müsadere yasağı ( müsadere: zor alım)

8.eşitlik ilkesi

9.kanunun üstünlüğü ilkesi

@ ıslahat fermanının ana hedefi: Müslümanlar ve gayrimüslimler arasında tam eşitlik sağlama

@ Türk tarihinde yasama organı ilk defa : kanun-i esaside kurulmuştur.

@ ferman anayasa olarak nitelendirilen anayasa : kanun-i esasi’dir.

Meşruti monarşi : hükümdarın yetkilerinin anayasa ve halk oyuyla seçilen meclis tarafından kısıtlandığı yönetim biçimidir.

1921 ANAYASASI ÖZELLİKLERİ:

1.tek yumuşak (esnek) anayasadır.

2.meclis hükümet sistemi benimsenmiştir.

3.milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir.

4.kuvvetler birliği öngörülmüştür.

5.yasama ve yürütme kuvvetleri mecliste toplanmıştır.

1924 ANAYASASI ÖZELLİKLERİ:

1.Katı bir anayasadır.

2.milli egemenlik ilkesi benimsenmiştir.

3.’kuvvetler birliği ve görevler ayrılığı ‘ gibi karma bir sistem benimsenmiştir.

4.yasama yetkisi; TBMM ye aittir.

1961 ANAYASASI ÖZELLİKLERİ:

1.çift meclis sistemi kabul edilmiştir.

2.yasama yetkisi; TBMM ye aittir.

3.en önemli yenilik ; ANAYASA MAH. KURULMASI

4.temel hak ve özgürlüklere daha çok yer verilmiştir.

5.anayasanın üstünlüğünü kabul eden katı bir anayasadır.

6.sosyal devlet ilkesi getirilmiştir.

7.sosyal hak ve ödevler ilk defa sistematik olarak bir anayasada düzenleniştir.

TÜRK ANAYASA HUKUKU (2.ÜNİTE)

KURUCU İKTİDAR: devleti hukuki ve siyasi bir kurum olarak kuran iktidardır.

ASLİ KURUCU İKTİDAR: devleti kurarak ona hukuki ve siyasi statüsünü veren ve ANAYASAYI İLK KEZ YA DA YENİDEN YAPAN iktidardrı.

TALİ KURUCU İKTİDAR:kurucu iktidarın kaynağı ve yetkileri bakımından yapılan sınıflamada anayasanın değiştirilmesini ifade eder.

MONOKRATİK KURUCU İKTİDAR: Kaynağını tek kişinin iradesinden alan iktidardır.

KURUCU MECLİS: yalnızca anaysayı hazırlamak ve kabul etmek amacıyla oluşturulan meclistir.buna konvansiyon adıda verilir.

DEMOKRATİK ASLİ KURUCU İKTİDAR: Kaynağını bir kişinin iradesinden değil ulusun ya da halkın iradesinden alan kurucu iktidardır.

MİSAK ANAYASA : hükümdarın iradesinin yanına ona kendini kabul ettirebilen, monarkla birlikte onun iradesine eklemlenmiş temsili bir organ ya da meclisin yaptığı anayasadır.(tarihsel olarak monarşilerin zayıfladığı milli egemenlik ya da halk egemenliği yolundaki görüşlerin gücünü artırdığı dönemlerde görülen anayasadır.)

FERMAN ANAYASA: Hükümdarın tek yanlı iradesinden alan iktidardır.

Misak anayasa örnekleri: 1830 fransız ve 1850 prusya anayasaları

PLEBİSİT KURUCU İKTİDAR: iktidarı belli bir dönem elinde bulunduranların.hazırladıkları anayasa taslağını özgür bir tartışma ortamı yaratmadan halkoylamasına sunmalarını ifade eder.

BONAPARTİST ANAYASACILIK: 1799 Napoleon bonaparte ve 1852 III.napoleon anayasalrı plesibit kurucu iktidar a göre yapıldığından bu yönteme dayanan anayasaya denir YANİ PLESİBİTLE İÇERİKLERİ AYNI SADECE İSİM OLARAK FARKLI)

MİLLİ GÜVENLİK KONSEYİ ÜYELERİ:

@ Genel kurmay başkanı kara,hava, deniz kuvvetleri komutanları ile jandarma genek komutanı olmak üzere 5 kişiden oluşmaktadrı…adayların 30 yaşını bitirmiş olması ve 11 eylül 1980 tarihi itibariyle hiçbir siyasal partinin üyesi olmaması gerekiyordu.

TEMSİLCİLER MECLİSİ : Meclisin sivil kanadını oluşturan temsilciler meclisinde basın,üniversiteler.yargı,meslek örgütleri gibi çeşitli kurum ve kuruluşlar temsil edilme olanağına sahip olmuştur.

DANIŞMA MECLİSİ : Siyasal partilerin bütünüyle dışlandığı bir organ biçiminde oluşturulmuştur danışma meclisinin tümü milli güvenlik konseyi tarafından seçilen 160 üyeden oluşur

DANIŞMA MECLİSİ ÜYELERİ : danışma meclisinin illerin gösterdiği adaylar arasından seçilen üyeleri,yani 3/2 si için yükseköğretim yapmış olma koşulu aranmıştır.

@@ 12 eylül 1980 de bütün siyasi partilerin derneklerin işçi sendikalarının çalışmaları durdurulmuş ve bu karardan yaklaşık 13 ay sonra 16 ekim 1981 de bütün siyasal partiler kapatılmıştır.

+ Demokratik asli kuruculukta halkın anayasayı yapması amacıyla seçtiği özel bir meclisin anayasayı hazırlayıp kabul etmesi şeklinde ifade edilen yol : BİRİNCİ YOL dur.

+ Demokratik asli kuruculukta seçimle oluşturulan kurucu meclisin hazırladığı anayasanın halkoyuna sunulması şeklinde ifade edilen yol : İKİNCİ YOL dur.

+ Demokratik asli kuruculukta olağan parlementonun anayasayı yapması şeklinde ifade edilen yol : ÜÇÜNCÜ YOL dur.

+ Demokratik asli kuruculukta olağan parlementonun anayasayı yapması ve ardından da halkoyuna sunması şeklinde ifade edilen yol : DÖRDÜNCÜ YOL dur.

BİR SÖMÜRGE TOPRAĞININ BAĞIMSIZLIĞINI KAZANMASI İLE YENİ BİR DEVLETİN KURULUŞU : 1787 ABD 1810 ARJANTİN 1821 MEKSİKA 1950 HİNDİSTAN ANAYASALARIDIR.

BİR SAVAŞ YA DA İÇ SAVAŞ SONUCU DEVLETİNYENİDEN ORTAYA ÇIKMASI YA DA İNŞA EDİLMESİ : 1946 FRANSA 1947 İTALYA 1949 FEDERAL ALMANYA ANAYASALARIDIR.

VAR OLAN ANAYASAL DÜZENİN BİR DEVRİM YA DA DARBE SONUCU ORTADAN KALKMASI : 1848 FRANSA 1917 RUSYA 1976 PORTEKİZ 1961 VE 1982 TÜRKİYE CUMHURİYETİ ANAYASALARIDIR.

SİYASAL REJİMİN ÇÖKMESİ : 1978 İSPANYA 1975 YUNANİSTAN 1978 EKVADOR 1979 PERU 1990LARDA YAPILAN DOĞU AVRUPA ÜLKELERİNİN ANAYASALARIDIR.

İŞGALCİ GÜÇLERLE YÜRÜTÜLEN KURTULUŞ SAVAŞI SONUCUNDA BU GÜÇLERİN KOVULARAK DEVLETİN KURULUŞUNUN YENİLENMESİ : 1921 TEŞKİLATI ESASİSEYE KANUNU

YENİ BİR DEVLETİN KURULUŞU: 1831 BELÇİKA 1918 ÇEKOSLAVAKYA ANAYASALARIDIR.

TÜRK ANAYASA HUKUKU (3.ÜNİTE)

ASLİ KURUCU İKTİDAR: devleti kurarak ona hukuki ve siyasi statüsü veren ve anayasayı ilk kez ya da yeniden yapan iktidardır.

TALİ KURUCU İKTİDAR : mevcut bir anayasada yine o anayasanın öngördüğü usullere uyularak değişiklik yapma iktidarına denir.

TÜREV KURUCU İKTİDAR: anayasayı değiştirme yetkisi yürürlükteki anayasadan türediği için bu iktidar türev kurucu iktidar olarad adlandırılır.

ANAYASANIN MADDİ KATILIĞI : değiştirlmesi anaysa tarafından yasaklanan anayasa hükümleri türev kurucu iktidarın maddi sınırını oluşturmaktadır.buna anayasanın maddi katılığı denmektedir.

* 1982 anayasasına göre anayasa değişikliğini teklif etme yetkisine sahip olanlar : BAKANLAR KURULU dur.

* 1982 anayasası ile yapılan düzenleme doğrultusunda anayasa değişikliği teklif edilebilmesi için en az 184 MİLLETVEKİLİ nin imzası gerekmektedir.

* Anayasa değişikliği teklifleri önce : ANAYASA KOMİSYONUnda görüşülür.

* Anayasa değişikliği teklifinin kanunlaşması için gereken en az sayı : ÜYE TAM SAYISININ 3/5 idir.

* Anayasa değişikliği sürecinde yapılan oylamalarda GİZLİ OYLAMA YÖNTEMİ kullanılar.

* Cumhurbaşkanı anayasa değişikliği kanunlarını kısmen veya tamamen 15 GÜN İÇİNDE gerekçeli olarak TBMM ye geri gönderir.

* Anayasa değişikliğini halk oylamasına sunma yetkisi CUMHURBAŞKANINA aittir.

* Anayasa değişikliği hakkında kanunun mecliste 330 ila 366(330 ve 366 dahil) oy arasında kabul edilmesi durumundaki halk oylanması : ZORUNLU HALK OYLAMASI dır.

* Anayasa değişikliği hakkındaki kanunun mecliste 2/3 veya daha fazla oyla kabul edilmesi halinde CUMHURBAŞKANI nın isterse halkoyuna başvurabilmesi : İHTİYARİ HALKOYLAMASI

dır.

* Türkiyede 1987 ve 2010 yılları arasında yapılan 25 EYLÜL 1988 HALKOYLAMASI seçmenler

tarafından reddedilmiştir.

* Yapılan halkoylaması sonuçları : YÜKSEK SEÇİM KURULU tarafından ilan edilir.

* TBMM genel kurulunda 330 oyla kabul edilen anayasa değişikliği hakkındaki kanunun cumhurbaşkanınca meclise geri gönderilmemesi halinde halkoyuna sunulmak üzere 15 GÜN içinde RESMİ GAZETEDE yayımlanması zorunludur.

* Halkoylamasında anayasa değişikliğinin kabul edilebilmesi için gerekli yeter sayı geçerli oyların SALT ÇOĞUNLUĞU dur.

* Anayasa değişikliklerinin yargısal denetimi yetkisi : ANAYASA MAHKEMESİNDE dir.

* 1982 anayasasına göre anayasa mah. Anayasa değişikliği hakkındaki kanunu denetlerken kullandığı yetki : ŞEKİL YÖNÜNDNE DENETLEME dir.

Katipler

Türk Anayasa Hukuku Özethttp://www.katipdestek.com/konular/hukuk-mahkemeleri