İdare Hukuku Özet 1 2 3 4 5 Ünite

ÜNİTE 1: İDARE KAVRAMI

İdare hukukunun konusu devlet idaresidir. Dernek,şirket,vakıf gibi özel kesim idareleri

idare hukukunun konusu oluşturmaz,kapsamına girmez.

Devletin Fonksiyonları; Yasama yetkisi TBMM.’ne aittir.Yürütme yetkisi

Cumhurbaşkanı,Başbakan ve Bakanlar Kurulu.Yargı yetkisi bağımsız mahkemelere

aittir.Organik Anlamda İdare;

(İdari organlar esas alınarak oluşur.)Yasama ve yargı organının dışında,başında

hükümeti oluşturan(Bakanlar Kurulu)münferit bölümlerin yer aldığı ve devlet tüzel

kişiliğini temsil eden merkezi idare ile belirli yörede yaşayan insanların mahalli

müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan mahalli idareler ile belirli idari

hizmetleri görmek üzere teşkilatlanmış kamu tüzel kişilerini kapsar. Türk İdare

Teşkilatı1)Merkezi Yönetim Teşkilatı(Devletin tüzel kişiliği)a)Merkezi

Teşkilat(başkent):Cumhurbaşkanı(Denetleme Kurulu),Başbakan(Bakanlar

Kurulu),Bakanlıklar,MerkezdekiYardımcı Kuruluşlar: Danıştay,Sayıştay,Milli Güvenlik

Kurulu,Devlet Planlama Teşkilatıb)Taşra

Teşkilatı:İl(vali),İlçe(kaymakam),Bucak(bucak müdürü)2)Yerinden Yönetim

Teşkilatı(Mahalli İdareler)a)Yerel Yönetimler:İl Özel İdareleri,Belediye,Köyb)Hizmet

Yerinde Yönetim:Kamu Kurumları,Kamu Kurumu Niteliğindeki Meslek

Kuruluşları(odlar,barolar)

YARGI SİSTEMİ1)ADLİ YARGI:Özel hukuk uyuşmazlıklarını çözer,ceza kanunu

uygulanır.a)Hukuk Mahkemeleri:Sulh hukuk,Asli hukuk,Ticaret ve İş

mahkemesib)Ceza Mahkemeleri:Sulh ceza,Asliye ceza,Ağır ceza,DGM Bu mahkemeler

ilk derece mahkemesidir.Temyiz merci Yargıtay’dır.2)İDARİ YARGI:Kişiler ile idare

arasındaki idare ve vergi uyuşmazlıklarını çözer.Vergi Mahkemesi;Kişilerin idare ile

olan vergi uyuşmazlıklarını çözer.İdare Mahkemesi;İdarenin hukuka aykırı olarak

yapmış olduğu idari işlem ve eylemlerden doğan davaları görür.Askeri Yüksek İdare

Mahkemesi(AYİM);Kendine tabi ilk derece mahkemesi yoktur.Yüksek

mahkemedir.Askeri hizmete ilişkin ve asker kişilerin idare,işlem ve uyuşmazlıklarını

görür.Sayıştay;Genel ve katma bütçeli kuruluşların hesap ve işlemlerini kesin hükme

bağlayan mahkemedir.Sayıştay yüksek mahkemedir ancak anayasada sayılmaz.

3)ANAYASA YARGISI:Anayasa mahkemesi yetkilidir.Görevi;kanunların,K.H.K ’ların

,T.B.M.M içtüzüğünün anayasaya aykırılığı hakkında iddiaları karara bağlar. Yüce

divan sıfatıyla yüksek dereceli memurları yargılama yetkisine sahiptir.4)SEÇİM

YARGISI:Seçimlerle ilgili itirazları ve şikayetleri karara bağlayan Yüksek Seçim

Kurulunun oluşturduğu bir yargı organıdır.Seçim yargısı ile il ve ilçe seçim kurullarının

kararlarını inceler.Yüksek Seçim Kurulunun oluşturduğu yargı

organıdır.5)UYUŞMAZLIK YARGISI:Anayasa’nın öngördüğü bir yüksek

mahkemedir.Adli yargı ile idari yargı organlarının görev ve hüküm uyuşmazlıklarını

kesin karara bağlar.

YÜRÜTME VE İDARE Yürütmenin içinde bulunan Bakanlar Kurulu ve hükümet

yasama ile olan ilişkileri,diğer devletlerle olan ilişkileri hükümetin genel politikasının

gösterildiği programların hazırlanması Bakanlar Kurulu’nun siyasi nitelikli işleridir.Cumhurbaşkanı Türkiye Cumhuriyetinin başıdır.Türk milletinin birliğini temsil

eder. Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını gözetir ve sağlar,bu nedenle

cumhurbaşkanlığı makamı da siyasi niteliktedir.Bakanlar Kurulu’nun yapmış olduğu

salt siyasal nitelikteki işlemlerinin dışında kalan devletin günlük gereksinimlerini

karşılamak için yapılan faaliyetler idari fonksiyonu oluşturur,bu işlemler de yürütme

içinde saydığımız idare organının tanımını verir.Bakanlıklar kamu hizmeti görmek

üzere teşkilatlanmış birimlerdir. Bakanlar bu birimlerin en yüksek amiri konumundadır

ve idari hizmet yaparlar.Başbakan’ın görevi,idari hizmet yapan bakanlıkların başındaki

bakanların görevlerini anayasa ve kanuna uygun biçimde yürütülüp yürütülmediğini

gözetmek ve düzenleyici önlemler almak yetkisine sahiptir.Başbakan bakanların

hiyerarşik amiri değildir.Çünkü siyasi niteliği ağır basmaktadır.Altlık-üstlük ilişkisi

yoktur. MAHALLİ İDARELER Bu birimler kanunla kurulur. İl,belediye ve köy

halkının müşterek ihtiyaçlarını karşılamak üzere kurulan kamu tüzel kişileridir. Mahalli

idarelerin devlet kamu tüzel kişiliğinin dışında ayrı bir kamu tüzel kişilikleri

vardır.ÖTEKİ KAMU TÜZEL KİŞİLER Tüm ülkede yürütülmesi gereken idari

hizmetler devlet tüzel kişiliğinin dışında oluşturulmuş ayrı kamu tüzel kişileri

tarafından yerine getirilir,özellikle teknik bilgi,donanım ve özellik gerektiren konularda

devlet bu yola gitmiştir.(üniversite,hastane,TRT)YASAMA FONKSİYONU VE

İDARE FONKSİYONUYasama fonksiyonu; TBMM tarafından yerine getirilir,yasa

koymak,değiştirmek ve kaldırma yetkisine sahiptir. Yasaların genel özelliği

genel,soyut,sürekli norm olmalarıdır.İdari fonksiyon yasama organının koyduğu

genel,soyut ve sürekli normları belirli kişi ve durumlara uygular.Genel,soyut,sürekli

norm koymak maddi anlamda yasama fonksiyonudur.Özel af ilanı,mahkemelerin

verdiği ölüm cezalarının infazı gibi normlar,genel norm niteliğinde olmayıp belirli kişi

ve durumlara ilişkin normlardır.İdari fonksiyon içerisindeki birtakım işlemler ise

yasama organının yaptığı genel,soyut,sürekli norm niteliğindeki işlemler olabilir bunlar

yönetmelik ve tüzüktür. Yasama organı hükümetin siyasal denetimini yaparken meclis

işlemleri ,bu faaliyetlerin dışında kalan işlemler yargı organının faaliyetinde dahil değil

ise bu faaliyetler yasama organının idari faaliyetleridir. YARGI VE İDARE

1)Hukuk düzeninin ihlali konusunda iddia,2)Bu iddianın gerçekliği konusunda

tespit,3)Tespit gerçekleşmişse ihlali yapana bir yaptırım uygulanır.İdarede zaman

zaman yargının yaptığı gibi disiplin cezası verilerek yargı fonksiyonu yerine

getirilebilir.Burada dikkate alınacak ölçüt organik anlamda yargı fonksiyonudur. Eğer

ihlali ve tespiti mahkemeler yapıyorsa yargı fonksiyonundan bahsederiz.İDARİ

FONKSİYONUN KONUSU,AMACI İdari fonksiyonun konusu devletin yasama ve

yargı fonksiyonları ile yürütmenin salt siyasal nitelikteki faaliyetleri olan Bakanlar

Kurulu’nun oluşturulması hükümetin siyasal programının hazırlanması gibi işlemlerin

dışında kalan toplumun günlük gereksinimlerini karşılamak ve günlük yaşamın

devamını sürdürmek için yapılan tüm kamusal iş ve faaliyetler idari fonksiyonun

konusudur. İdari fonksiyon,idari makamlarca yerine getirilir. İdare özetle kamu

hizmeti yapar.Yasama organı da zaman zaman idari işlemler yapar. Esasında yasama

organının görevi şekli kanun çıkarmak,meclis işlemleri yapmaktır. Yasama organının

yapmış olduğu meclis işlemlerinin bir kısmı örneğin bürp ve muhasebe işlemleri

bunların düzenlerinin takibi,memurların özlük işlemleri yasama organının idari

nitelikteki işlemleridir.Yargı organı ise kural olarak hukuki uyuşmazlıkları çözer ancak

zaman zaman idari nitelikteki işlemleri de mevcuttur. Bunlar mahkeme kalemlerinin

işlerinin yürütülmesi ve mahkeme personelinin yönetimi.Not :Yasama ve yargı zaman

zaman idarenin yapmış olduğu idari nitelikteki işlemleri yapabilirken,idare, yasama ve yargının yaptığı işlemleri yapamaz ancak yürütme organı olan Bakanlar Kurulu

KHK.çıkararak yasama kurulunun görev alanına giren kanun yapma işine benzer

nitelikte işlemler yapabilir.İDARİ FONKSİYONUN AMACI İdari fonksiyonun amacı

kamu yararıdır. Kamu yararını gerçekleştiren bu hizmetler özel kesimler tarafından ya

karlı olmaması sebebiyle veya bu ihtiyaçlar toplumun günlük gereksinimlerinde

zorunlu olarak yapılması gereken işlemler olduğu için devlet tarafından özel kesimlere

gördürülmezler. Özel kesimlerin amacı kazanç,başarı ve kişisel çıkardır. İdare ise bu

kıstaslara değer vermeksizin topluma hizmet sunma ve kamu yararını sağlamak için

bu hizmetleri sürekli olarak yapar.İDARİ FONKSİYONUN ÖZELLİKLERİ 1)İdari

fonksiyon,idari işlemler ile yerine getirilir.2)İdari fonksiyon devletin sahip olduğu

üstün ve ayrıcalıklı yetki olan kamu kudreti kullanılarak yerine getirilir.(Kamu

gücü)3)İdari fonksiyon sürekli bir devlet fonksiyonudur.a)İdari işlem, idarenin yapmış

olduğu belirli bir tür kamusal işlemlerdir.b)Devlet özel kişiler karşısında üstün ve

ayrıcalıklı yetkilerini kullanarak gerçekleştireceği idari işlemleri daha rahat biçimde

yapabilir. İdare kamu yararını gerçekleştirmek için özel kişilerle eşit konumda değil

daha üstün ve ayrıcalıklı yetkilerle donatılmıştır.c)İdari fonksiyon,sürekli bir devlet

fonksiyonudur. İdare bireylerin talebi olmasa dahi doğrudan doğruya yapılan sürekli

kamu hizmetini sunmak durumundadır.Yasama organı ve yargı organı işlemlerini

zaman zaman icra ederken,idare bu işlemleri sürekli yapmak durumundadır.İDARE

NE İŞLEMLER YAPAR1)Bireylerin can ve mal güvenliğini

sağlar.2)Sağlık,eğitim,elektrik,su,doğalgaz gibi tüm kamuyu ilgilendiren hizmetler

yapar.Bireyler davalı ve davacı olmadıkça doğrudan yargı ile ilişkileri söz konusu

olmaz,bireyleri etkilemez. Bireylerin yasama ile olan ilişkileri siyasi niteliktedir.

Örneğin seçimlere katılmak gibi. Yargı ile olan ilişkiler hukuki niteliktedir.

İDARENİN GÖREVLERİ Toplumun günlük gereksinimleri ne ise ve kamu yararını

gerçekleştirebilmek için yürüttüğü faaliyetler idarenin görevidir.Toplumun günlük

gereksinimlerini belirlemek ve tespit etmek siyaset biliminin yani yönetim biliminin

işidir. Bu gereksinimleri belirleyen makam yasama organıdır.Yasama organı günlük

gereksinimleri belirlerken ülkede geçerli olan ekonomik sosyal ve siyasal düzeni

dikkate alır. Üç tür devlet yapısı vardır.

1)Liberal Devlet;Liberalizm toplumun dış güvenliğini sağlayan ve yaşama sınırlı

şekilde müdahale eden devlet düzenidir. Liberal devlette kamu yararının bireylerin

serbest rekabet içerisinde gerçekleşeceğini savunan düzendir.2)Sosyalist

Devlet;Sosyalizm liberal devletin tam tersidir. Devlet bireylere serbest rekabet alanı

bırakmamıştır. Bütün işlemleri devlet üstlenip yürütür yani toplumun her yönüne

müdahale eden devlet sistemidir.3)Sosyal Devlet;Liberal devlet ile sosyalist devlet

arasında yer alır. Sosyal devletin ortaya çıkış sebebi ,liberal düzende doğan sınıf

farklılıklarının,eşitsizliklerinin giderilmesidir.Yani sosyal devlet bireylerin

gerçekleştiremeyeceği toplumun ortak ihtiyaçlarını kendisi yaparken diğer bir takım

ihtiyaçlar,hizmetler için özel kesime iş yapma imkanı tanımıştır.Sosyal Devletin

Özellikleri 1)Serbest rekabet içerisinde özel kişilerinde kamu yararımı

gerçekleştireceğine inanır.2)Bazı alanlarda kamu yararını sadece kendisinin

gerçekleştireceğine inanır.T.C. Devlet İdaresinin Görevleri;1)Milli Güvenliğin

Korunması;Milli güvenliğin korunmasından ve yurt korunmasından dolayı TBMM.’ne

karşı Bakanlar Kurulu sorumludur. En ilkel görevidir.2)Kolluk Faaliyetleri;Ülkenin

içgüvenliğinin sağlanması. İçişleri Bakanlığı’na bağlı jandarma ve polis teşkilatından oluşur.3)Kamu Hizmeti;4)Özendirme ve Destekleme Faaliyeti;Bunlar devletin

yetişemediği alanlarda bu alanlarda çalışmak isteyen bireylerin desteklenmesidir.5)İç

Düzen Teşvik Faaliyeti;İdari bilimlere personel yetiştirmek,araç gereçleri temin etmek

personeli uzmanlaştırmak gibi faaliyetlerdir. Diğer görevler topluma

yönelikken,içdüzen faaliyeti kamuya yöneliktir.6)Planlama;İdarenin yapacağı kamu

hizmetlerinde belirli bir sırayı oluşturması ve planlama yapmasıdır. Devlet Planlama

Teşkilatı ve MGK.’nin yürüttüğü faaliyetlerdir.Yürütme ve İdarenin Görevleri1)Haber

alma 2)Olağanüstü hal ve sıkıyönetim ilan etme3)Silahlı kuvvetlerin personel araç

gereç gibi gereksinimlerini karşılama

Katipler

İdare Hukuku Özet 1 2 3 4 5 Ünitehttp://www.katipdestek.com/konular/hukuk-mahkemeleri